Mantrailing: Szkolenie ratowniczych psów tropiących

W wielu przypadkach, gdy zaginie jakaś osoba, tylko psi nos jest w stanie ją wytropić. W jaki sposób pies może nauczyć się mantrailingu, czyli profesjonalnego tropienia ludzi, a nie tylko gonienia za kolejnym smakołykiem? W tym specjalnym wywiadzie Haimo Ziegeleder przedstawia siebie i swoją pracę jako niezależny trener psów do mantrailingu.

Jakie zadania ma pies ratowniczy?

Dostępnych jest całkiem sporo programów szkoleniowych, przygotowujących psy do pracy ratowniczej. Jedną specjalizacją jest typowa praca w terenie, polegająca na szukaniu na otwartych, dużych obszarach, takich jak łąki, tereny zalewowe, lasy i pobocza dróg. Szkoli się też psy lawinowe, które szukają ludzi zasypanych w śniegu. Są też psy do przeszukiwania gruzowisk - szukają one ocalałych w zawalonych budynkach. Są to psy czysto tropiące, które szukają zapachu człowieka, zbliżają się do poszukiwanej osoby tak blisko, jak to możliwe, a następnie porównują ją z zapamiętanymi obrazami (np. osoba siedząca lub leżąca, ranna, zdezorientowana, itp.) Jeśli zapamiętane parametry są zgodne, osoba jest oznaczana, zwykle poprzez szczekanie.

Do tego dochodzą psy wyspecjalizowane w mantrailingu. Wykorzystywane są one głównie w poszukiwaniach osób zaginionych - w USA ten rodzaj poszukiwań jest też bardzo popularny w ściganiu przestępców. Psy te mogą być wzywane w najróżniejszych dramatycznych sytuacjach - gdy zaginie ktoś z ośrodka opieki, gdy znika dziecko z placu zabaw, gdy gubią się wędrowcy zszedłszy ze szlaku, i w wielu, wielu innych, gdzie czas i skuteczność mogą decydować o życiu i śmierci osób zaginionych. W przeciwieństwie do innych wspomnianych psów poszukiwawczych, mantrailer jest szkolony do wyszukiwania bardzo specyficznego ludzkiego zapachu (indywidualnego zapachu) zaginionej osoby, który pies otrzymuje jako zapach referencyjny na początku akcji poszukiwawczej. Gdy pies złapie trop, w najlepszym scenariuszu może podążać za nim prosto do celu - jednak często sprawy komplikują się w zależności od tego z jak dawna pochodzi zapach lub jakie są warunki pogodowe. 

Ponieważ moją specjalnością jest właśnie mantrailing, w dalszej części skupię się na tym temacie.

Szkolenie psów ratowniczych

Czy każdy pies może zostać psem ratowniczym?

Pies ratowniczy powinien mieć silny charakter i otwartą, dociekliwą naturę - życzliwość i radość ze wspólnych działań z przewodnikiem są również tego częścią. Ponadto pies ratowniczy powinien być zaznajomiony z szeroką gamą czynników środowiskowych i powierzchni, a dobry instynkt do zdobywania jedzenia i zabawy są ważne, aby móc nagradzać psa podczas szkolenia. Ponieważ praca psa ratowniczego wymaga również specyficznej wytrzymałości - tj. dobrego poziomu sprawności fizycznej - nie każdy pies może zostać psem ratowniczym - psy zbyt małe lub zbyt ociężałe oraz psy o krótszych nosach miałyby w tej branży trudniej. Należy również wyraźnie stwierdzić, że nie każdy pies trafi do pierwszej ligi psów ratowniczych ze względu na swój osobisty charakter. Podobnie jak w przypadku ludzi, charaktery psów są różne, a wyraźna "wola znalezienia" jest tego częścią. Jednak prawie każdy pies może nauczyć się pracy psa ratowniczego w ujęciu sportowym czy w ramach rozwijania hobby z opiekunem.

Czy istnieje minimalny lub maksymalny wiek psa do rozpoczęcia szkolenia w ratownictwie?

Zasadniczo najlepiej jest zacząć od bardzo małych, zabawowych kroków już w szczenięcym wieku około 10 tygodni. Jeśli chodzi o maksymalny wiek, należy pamiętać, że szkolenie na certyfikowanego psa do mantrailingu trwa około dwóch do trzech lat, a następnie pies powinien być aktywny jeszcze przez pewien czas. Osobiście ustaliłbym absolutny maksymalny wiek rozpoczęcia szkolenia psa pracującego na 4 lata.

Czy są jakieś rasy psów, które szczególnie nadają się do mantrailingu lub ratownictwa? 

Tak, oczywiście istnieją rasy psów, które mają naturalne cechy przydatne do mantrailingu. Należą do nich między innymi posokowce i generalnie psy myśliwskie. Nie oznacza to jednak, że inne rasy psów nie mają swoich szans!

Jakie kryteria powinien spełniać przewodnik, aby móc uprawiać mantrailing ze swoim psem?

W rzeczywistości szukamy tych samych cech, które wymienialiśmy w przypadku psów - przez to rozumiem: jeśli lubisz przebywać na zewnątrz w każdych warunkach pogodowych, masz niezbędną sprawność psychiczną i fizyczną, cierpliwość oraz wytrzymałość w trakcie akcji poszukiwawczych prowadzonych w trudnych warunkach i lubisz ludzi, to praca przewodnika psa ratowniczego jest odpowiednia dla ciebie. Powinieneś także być graczem zespołowym - poszukiwania to zawsze praca zespołowa: Powinieneś lubić pracować i uczyć się razem z psem oraz mieć wystarczająco dużo cierpliwości i czasu na szkolenie swojego czworonożnego przyjaciela.

Jak długo trwa szkolenie zespołu ratowniczego?

Szkolenie psa do mantrailingu trwa z reguły od dwóch do trzech lat, a ponieważ pies i przewodnik są szkoleni jako zespół, ostatecznie zależy to od uzdolnień oraz charakterów człowieka i psa. Wszystko sprowadza się do tego jak szybko mogą się uczyć i realizować wspólne zadania.

Jak często najlepiej trenować mantrailing?

Z mojego doświadczenia wynika, że szkolenie młodych psów raz w tygodniu przynosi dobre efekty. Gdy pies ma około roku, można to rozszerzyć do dwóch sesji treningowych tygodniowo. Gdy zespół mantrailingowy osiągnie gotowość operacyjną, pożądana jest kolejna cotygodniowa sesja treningowa.

Jak wygląda typowy trening mantrailingu i jak wygląda codzienne życie szkolonych psów?

Każda sesja treningowa jest inna. Ponieważ każdy pies uczy się w swoim tempie, jako trener muszę przyjąć bardzo indywidualne podejście do każdego zespołu. Sesje treningowe są organizowane zgodnie z poziomem wyszkolenia. W przypadku młodych psów, kładziony jest prosty szlak zapachowy z dwoma lub trzema zakrętami i wszystko dzieje się z czysto zabawowym nastawieniem, podczas gdy w przypadku bardziej zaawansowanych psów sesje treningowe są trudniejsze i obejmują bardziej złożone zadania. Ponieważ pies zawsze pracuje ściśle ze swoim przewodnikiem, przewodnik również staje przed trudnymi zadaniami, dzięki czemu uczy się wspierać swojego psa w najlepszy możliwy sposób, jeśli pojawiają się trudności w szukaniu.

Bez względu na to, jak prosto lub jak trudno przebiegnie sesja treningowa, najważniejsze jest to, aby zespół zawsze wracał do domu z pozytywnym nastawieniem i z sukcesem. Dlatego nigdy nie można dokładnie określić, jak długo potrwa sesja treningowa.

Czego pies musi się nauczyć, aby zostać psem ratowniczym i specjalistą od mantrailingu?

Pies uczy się wychwytywać ślad na podstawie prezentowanego mu zapachu i podążać za nim do samego końca. Podobnie jak w przypadku nas, ludzi, do tego czego się nauczyliśmy, z czasem dochodzi doświadczenie - i cały ten pakiet tworzy dobrego psa ratowniczego.

Co jeszcze powinniśmy wiedzieć o mantrailingu?

Podobnie jak w przypadku wielu innych dyscyplin, mantrailing wymaga dobrego szkolenia i czasu, w którym zarówno pies, jak i człowiek mogą dojrzewać i budować doświadczenie. Im większy staż ma pies - im dłużej był w stanie zdobywać doświadczenie, tym bardziej pewny siebie będzie - tym lepsze i niezależne decyzje może podejmować podczas pracy.

Jak przebiega prawdziwa akcja poszukiwawcza?

Ponieważ każda rzeczywista operacja jest inna, trudno jest to jednoznacznie opisać. Istnieją również różne okoliczności i specyfikacje ze strony krajów/landów. Na początku zawsze jest zgłaszany alarm i zaczyna się nasza misja. W zależności od zleceniodawcy, operacje są organizowane zgodnie z jego życzeniami i wymaganiami. Ważna jest praca zespołowa i elastyczność wszystkich zaangażowanych stron.

Kto decyduje o wysłaniu psa ratowniczego - z kim należy się skontaktować, jeśli potrzebny jest pies ratowniczy?

Zasadniczo poszukiwanie osób zaginionych jest zawsze zadaniem policji. Dlatego też policja powinna być zawsze pierwszym punktem kontaktu w przypadku zaginięcia. Następnie policja decyduje, czy użyć własnych psów, czy psów z organizacji partnerskich. Psy poszukiwawcze można również zamówić za pośrednictwem centrów kontroli ratownictwa (np. Czerwonego Krzyża). Które następnie przekażą informacje odpowiednim władzom.

Jak zdobyć psa ratowniczego? Czy szkoli się go samodzielnie?

Przyszły pies ratowniczy jest wybierany i opłacany przez opiekuna psa - więc technicznie rzecz biorąc, pies ratowniczy jest własnością danego opiekuna. W praktyce najczęściej jest to pies rodzinny, który wykonuje swoją pracę. Zasadniczo przewodnik sam szkoli swojego psa. W większości psich zespołów ratowniczych szkolenie jest bezpłatne, jeśli po szkoleniu zgłosisz się na misje. Tutaj również należy powiedzieć, że oddany przewodnik psa prawdopodobnie ukończy dodatkowe szkolenia i kursy - nawet poza daną organizacją.

Jaki wpływ ma jedzenie na szkolenie psa ratownika?

Z praktycznego doświadczenia mogę powiedzieć, że tylko zdrowy pies może pracować optymalnie i dlatego jest dla mnie jasne, że tylko wysokiej jakości karma może być brana pod uwagę jako pożywienie dla psa pracującego. Jako opiekun takiego psa wymagasz od niego wydajności, więc musisz wspierać swojego czworonożnego partnera optymalnym odżywianiem. Właśnie w tym zakresie z powodzeniem współpracujemy z Naturavetal®.

Jakie kwalifikacje trzeba posiadać jako trener, aby móc szkolić psy ratownicze?

Jako trener musisz prowadzić zespoły przez sesje treningowe z dużą dozą empatii. Błędy, które zdarzają się podczas szkolenia, wymagają wiele czasu, aby je później poprawić.

Trener mantrailingu dla psów ratowniczych powinien oczywiście wyszkolić najpierw własnego psa, aby był gotowy do działania i zdobywał doświadczenie w prawdziwych misjach.

Czy funkcjonują tu jakieś specjalne certyfikaty?

Mantrailing to wciąż bardzo młoda gałąź pracy psów ratowniczych. We wczesnych latach wiele wiedzy na ten temat pochodziło od specjalistów z organów ścigania w USA. Wiedza ta została dostosowana do naszych potrzeb w poszukiwaniu ludzi.

Mantrailing stał się prawdziwym trendem - wiele klubów, a także prywatnych trenerów oferuje kursy szkoleniowe, dające możliwość zostania trenerem mantrailingu. Każdy zainteresowany powinien sam zdecydować o jakości tych kursów szkoleniowych.

Mantrailing i Naturavetal®

Zawsze byliśmy entuzjastycznie nastawieni do tego, jak psy mogą wzbogacić codzienne życie ludzi. Wspólne realizowanie zadań, w dłuższej perspektywie wzmacnia więź między psem, a jego opiekunem. Pies i jego przewodnik mogą odnieść szczególne korzyści, jeśli zadania te wykonywane są w obszarze odpowiadającym indywidualnej naturze psa. Właśnie dlatego mantrailing jest tak ekscytującą dziedziną, ponieważ wiąże wiele elementów - komunikację i więź między psem a opiekunem, pracę węchową, ciekawe ćwiczenia i trening charakteru.

Psy muszą regularnie osiągać najlepsze wyniki, dlatego bardzo ważne jest, aby karmić je naturalną dietą Canis Plus®, która zapewnia im wszystko, czego potrzebują jako ekstremalni sportowcy. Karma może mieć duży wpływ na zachowanie psa, a także na jego wydajność i wytrzymałość. Więcej informacji można znaleźć w naszym poradniku "Zależność między żywieniem a zachowaniem u psów".