Bezcenne witaminy dla psów i kotów

Witamina A

Witamina A to termin potocznie określający różne związki organiczne (nazywana bywa retinolem, beta-karotenem, akseroftolem czy prowitaminą A). Witamina A jest częściowo wchłaniana bezpośrednio z pożywienia, ale psy mogą ją również wytwarzać w komórkach jelita cienkiego z karotenów (organizm kota nie ma tej możliwości). Występuje w roślinach jako prowitamina i jest zawarta w wątrobie, mleku, oleju rybim i żółtku jaja. Witamina A jest niezbędna dla dobrej kondycji skóry, widzenia w nocy i do wzrostu komórek. Brak witaminy A prowadzi do suchości skóry, zahamowania wzrostu, zwiększonej podatności na choroby zakaźne i zaburzeń wzrostu kości.

Witamina B1 - tiamina

Witamina B1 (tiamina) jest witaminą rozpuszczalną w wodzie i wrażliwą na wysokie temperatury. Występuje między innymi w algach. Witamina B1 nie jest magazynowana w organizmie, dlatego ważne jest, aby zapewnić stały dopływ tiaminy wraz z pożywieniem. Objawy niedoboru obejmują niewydolność sercowo-naczyniową, skurcze, paraliż, osłabienie mięśni, zapalenie nerwów i zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego. Tiamina bierze udział w rozkładzie niektórych aminokwasów. Ma również regulujący wpływ na metabolizm węglowodanów. Jest ważna dla funkcji tarczycy, aktywności układu nerwowego i metabolizmu węglowodanów.

Witamina B2 - ryboflawina

Znajduje się w mleku, drożdżach, wątrobie, płucach, żołądku i zbożach pełnoziarnistych. Ryboflawina jest rozpuszczalna w wodzie i może być łatwo wchłaniana przez organizm. Jej czas magazynowania w organizmie trwa nie dłużej niż 2 do 6 tygodni. Niedobór witaminy B2 objawia się zmianami skórnymi, takimi jak zaczerwienienie lub łupież, kruche, stępione paznokcie, zmętnienie soczewki oka, a także zmiany w układzie nerwowym.

Witamina B3 - niacyna

Nazwa niacyna odnosi się do różnych form związku aktywnych witaminowo, które znajdują się zarówno w żywności pochodzenia zwierzęcego, jak i roślinnego. Występuje zwłaszcza w mięsie, podrobach i zbożach (produktach pełnoziarnistych). Można ją tam znaleźć głównie w postaci aktywnej niacyny - kwasu nikotynowego. Niacyna, podobnie jak witamina D, jest w pewnych ilościach produkowana w organizmie jako produkt uboczny degradacji aminokwasów, jednak konieczne jest także dostarczane jej wraz z żywnością. Niacyna może być magazynowana w organizmie tylko przez dwa do sześciu tygodni. Niedobór niacyny objawia się utratą apetytu, bezsennością i zmniejszoną wydajnością. Fizyczne objawy niedoboru niacyny to także wyraźne zmiany na skórze i błonach śluzowych, szczególnie w obszarach narażonych na działanie promieni słonecznych.

Witamina B5 - kwas pantotenowy

Ta witamina znajduje się w prawie wszystkich produktach spożywczych. Jej obfitym źródłem jest np. wątróbka i śledzie. W produktach roślinnych znajdujemy ją głównie w zbożach pełnoziarnistych, kalafiorze i brokułach. Ta witamina jest bardzo stabilna termicznie. Niedobór zdarza się rzadko i skutkuje poważnymi zaburzeniami metabolicznymi, które mogą prowadzić do skurczów, zaburzeń odruchowych oraz zmian skórnych i zmian w błonach śluzowych. Witamina B5 jest odpowiedzialna za tworzenie się cholesterolu i ciał ketonowych, a także syntezę i rozkład kwasów tłuszczowych.

Witamina B6 - pirydoksyna

To grupa witamin występująca zarówno w żywności pochodzenia roślinnego jak i zwierzęcego. Poszczególne grupy różnią się jedynie tym, że inaczej reagują na wysoką temperaturę. Na przykład podczas gotowania potraw roślinnych występują mniejsze straty witaminy B6 niż ma to miejsce w przypadku produktów pochodzenia zwierzęcego. Ogólnie biodostępność witaminy B6 jest bardzo wysoka, ponieważ witaminy tej grupy mogą być wchłaniane bezpośrednio z jelit. Witamina B6 pochodzenia roślinnego, by być wchłonięta, musi być uprzednio rozłożona przez organizm. Źródłem pokarmu z witaminą B6 są zboża pełnoziarniste, banany, mięso i wątroba. Witaminy rozpuszczalne w wodzie są magazynowane w organizmie na krótko. Po 2 - 6 tygodniach rezerwy się wyczerpują. 

Objawami niedoboru witaminy B6 są zmiany skórne, stany zapalne skóry, skurcze mięśni i zaburzenia czucia, tworzenie się kamieni szczawianowych (rodzaj kamieni nerkowych) w moczu. Zadanie witaminy B6 jest zróżnicowane, bierze ona również udział w produkcji hemoglobiny, odpowiedzialnej za transport tlenu w organizmie. Jest pomocna w tworzeniu niektórych neuroprzekaźników i hormonów (takich jak histamina, dopamina i serotonina). Co ważne, bierze udział w metabolizmie aminokwasów. Wpływa również na funkcje układu nerwowego i odpornościowego. Dodatkowo, dieta bogata w białko lub brak niezbędnych kwasów tłuszczowych ogólnie zwiększają zapotrzebowanie na witaminę B6. Brak witaminy B6 prowadzi do utraty apetytu, zaburzenia wzrostu, czy nawet anemii.

Witamina B7 - biotyna

Biotyna jest obecna w niewielkich ilościach w prawie wszystkich produktach spożywczych. Największe jej ilości znajdują się w pokarmach pochodzenia zwierzęcego, takich jak wątroba cielęca i łosoś. Biotyna jest obecna w pokarmach roślinnych w postaci niezwiązanej i dlatego może być lepiej wykorzystana przez organizm. Znajdziemy ją między innymi w orzeszkach ziemnych, soi i płatkach owsianych. Jest to dość odporna witamina, ale reaguje bardzo niestabilnie pod wpływem ciepła, zwłaszcza w połączeniu z kwasem i traci wtedy dużą część swojej biodostępności. Niedobór biotyny objawia się wypadaniem włosów, zmęczeniem i bólem mięśni, a także zmianami w błonie śluzowej jelit, które mogą prowadzić do biegunki. Rola biotyny w organizmie obejmuje rozkład aminokwasów, biosyntezę i wykorzystanie kwasów tłuszczowych.

Witamina B9 - kwas foliowy

Witamina B9, znana również jako kwas foliowy lub folian, jest witaminą z kompleksu witamin B. Foliany są ważne dla wzrostu i metabolizmu komórkowego. Odgrywają ważną rolę w metabolizmie aminokwasów, nukleotydów i mitochondriów. Naturalnymi źródłami folianów są drożdże, zarodki zbóż, zielone warzywa liściaste, algi, jeżyny, serca, ale także wątróbka, ponieważ folian wchłaniany podczas trawienia jest najpierw transporowany właśnie przez wątrobę. Niedobór kwasu foliowego może wystąpić, jeśli pies cierpi na przewlekłe zapalenie jelit.

Witamina B12 - kobalamina

Witamina B12 znajduje się w prawie wszystkich komórkach ciała i jest ważna przede wszystkim dla procesu podziału komórek. Dlatego niedobory witaminy B12 są zauważalne w komórkach szpiku kostnego, gdzie zachodzi erytropoeza (tworzenie czerwonych krwinek). Jest niezbędna dla właściwego metabolizmu białek, funkcjonowania układu nerwowego i regeneracji błon śluzowych. Niedobór witaminy B12 prowadzi do zaburzeń pracy jelita cienkiego, żołądka, trzustki lub zwiększonej bakteryjnej kolonizacji jelit. 

Witamina B12 jest wytwarzana wyłącznie przez mikroorganizmy i wchłaniana głównie poprzez spożycie produktów pochodzenia zwierzęcego. Może być przechowywana w wątrobie przez długi czas. Występuje w rybach, wątróbce, nerkach i podrobach. Dobrym źródłem witaminy B12 pochodzenia roślinnego jest także rokitnik zwyczajny. Nadmiar witamin z grupy B obciąża wątrobę, ponieważ są one tam przechowywane i uwalniane w razie potrzeby. Suplementacja tymi witaminami jest zatem zbędna u zdrowych zwierząt z prawidłową florą jelitową.

Witamina C

Biosynteza tej witaminy w organizmie psa oraz kota jest możliwa poprzez metabolizm glukozy. Jest syntetyzowana w wątrobie i nerkach. Zdolność magazynowania tej witaminy przez organizm jest niewielka, więc należy dodawać ją w sposób ciągły. Jest bardzo wrażliwa na światło, powietrze, wodę i ciepło. Witamina C wykonuje różne zadania w organizmie: bierze udział w gojeniu się ran, wspomaga tworzenie hormonów kory nadnerczy, takich jak adrenalina, inicjuje procesy antyoksydacyjne, tj. wyłapuje wolne rodniki i tym samym zapobiega chorobom takim jak niektóre nowotwory. 

Poprawia wchłanianie żelaza w jelicie cienkim i zapewnia usuwanie toksycznych metali ciężkich, jak ołów, nikiel i kadm. Dzieje się tak przez wiązanie metali ciężkich i ich wypłukanie z organizmu.
Witamina C przekształca cholesterol w kwas żółciowy lub witaminę D poprzez konwersję enzymatyczną. Ogólnie wzmacnia układ odpornościowy poprzez zwiększenie aktywności komórek odpornościowych. Witamina C wspiera w walce z próchnicą i jest ważna w przypadku niedokrwistości i krwawienia. 

W przypadku psów pracujących - takich jak psy zaprzęgowe lub psy służbowe - sprawdza się dodatkowa suplementacja tą witaminą. Wspomaga także przy infekcjach, chorobach wątroby lub po operacjach.

Witamina D

Witamina D jest niezbędna do tworzenia kości oraz wykorzystania wapnia i fosforu. Dlatego jest szczególnie ważna dla psów i kotów w okresie wzrostu, praktycznie już od pierwszych dni. Jest obecna w dużych ilościach w drożdżach. W żywności pochodzenia zwierzęcego występuje w rybach (np. łosoś). Najczęściej jest przechowywana w wątrobie. Jeśli występuje niedobór witaminy D, maleje zdolność absorpcji wapnia. Podobnie jak witamina A, witamina D ma również bardzo dobre możliwości do bycia magazynowaną w organizmie. Jest wydalana tylko w stosunkowo niewielkich ilościach. 

Przedawkowanie witaminy D może szybko wyrządzić wiele szkód. Objawy hiperwitaminozy D obejmują zwapnienie naczyń krwionośnych i dużych stawów, krwawą biegunkę, nudności, wymioty, zwiększone pragnienie, osłabienie mięśni i zwiększenie ilości moczu. Wczesne zwapnienie naczyń może powodować niewydolność nerek, problemy metaboliczne we wszystkich narządach, niewydolność serca i artrozę. Z drugiej strony witamina D jest niezwykle ważna w leczeniu krzywicy i osteoporozy (utrata masy kostnej).

Witamina E

Witamina E znajduje się w orzechach, olejach roślinnych, nasionach i zbożach. Rola witaminy E została do tej pory poznana tylko częściowo. Uważa się, że pomaga budować i stabilizować błony biologiczne, uczestniczyć w syntezie niektórych enzymów i mieć wpływ na metabolizm mięśni. Udowodniono także, że witamina E jest przeciwutleniającym środkiem ochronnym, wiąże z sobą wolne rodniki i wspomaga produkcję energii. 

Witamina E odgrywa ważną rolę w wspomaganiu reprodukcji, wspiera przeciwko zanikowi mięśni i uszkodzeniom wątroby. Przypisuje jej się również inne pozytywne skutki, takie jak ochronę przed nowotworami i chorobami sercowo-naczyniowymi. Niedobór witaminy E może prowadzić do zaburzeń ośrodkowego układu nerwowego i retinopatii (uszkodzenie oka na ciele szklistym). Przedawkowanie powoduje zawroty głowy, nudności i osłabienie mięśni. Szczenięta i kocięta, podobnie jak kobiety w ciąży i karmiące piersią, mają wyższe zapotrzebowanie na witaminę E.

Witamina K

Istnieją naturalne witaminy K1 i K2, a z drugiej strony syntetyczna i niezdrowa witamina K3, która jest zawarta w syntetycznych premiksach witaminowych w wysoko przetworzonych karmach gorszej jakości. Naturavetal nie stosuje witaminy K3. Naturalna witamina K znajduje się w zielonych warzywach, ziołach i algach, rybach, wątrobie i jajach. Witaminy K1 i K2 przechodzą przez krew do szpiku kostnego, wątroby i nerek. Mogą być tam przechowywane przez maksymalnie 14 dni i są wydalane przez żółć i nerki. Witamina K jest odpowiedzialna za krzepnięcie krwi i jej odpowiednią płynność. Aktywuje też metabolizm wapnia, co wspomaga działanie białka osteokalcyny (wprowadzającego wapń do kości). 

Proces ten nie może się odbyć bez działania witaminy K2. Niedobór tej witaminy objawia się zatem zmniejszoną krzepliwością krwi i zaburzonym metabolizmem kości. Witamina K jest syntetyzowana przez bakterie w jelitach, ale powinna być również przyjmowana z pożywieniem w celu optymalnego wykorzystania. Niedobór witaminy K może wystąpić po leczeniu antybiotykami lub sulfonamidami. Zabiegi te uszkadzają florę jelitową, która jest odpowiedzialna za produkcję witaminy K.